فکر کنم چند مدت اخیر سمت و سوی وبلاگ کمی شبکه ای شده. چند علت برای
این قضیه وجود داره. اولیش اینه که وبلاگ تخصصی در زمینه ی شبکه بین فارسی
زبان ها به اون صورت وجود نداره و این وسط یک خلای بزرگ حس میشه و دلیل
دوم مربوط به جذابیت های زیاد این مبحث است. اگر توجه کرده باشین در این
مدت سعی کردم به نوعی تنوع در ارائه مطلب ایجاد کنم تا مطالب شبکه ای به
درد تمامی دوستان بخورد.

قضیه سهمیه بندی بنزین جنبه ها و حواشی های بسیار زیادی داشت. اصلن به
نویسنده ی این وبلاگ ربطی ندارد که این کار درست بوده یا نه اما بعد فنی
این پروژه به نویسنده ی این وبلاگ خیلی مربوط است. فکر کردم بهترین راه
برای درک کردن مزایای شبکه برای کسی که چیزی از این مبحث نمی داند، بیان
مثال های عینی و ملموس است. نحوه ی عملکرد کارت های سوخت می تواند نمونه ی
بسیار خوبی در این زمینه باشد. باید اعتراف کرد با توانایی های بسیار کم
ایران در زمینه ی پروژه های IT، قصه ی کارت سوخت یکی از شاهکار های ایران در این زمینه بود.

قضیه کارت سوخت به این ترتیب است که یک سرور مرکزی در تهران وجود دارد
که تمامی اطلاعات مربوط به ماشین های ما و شما را در خودش ذخیره کرده است.
هر جایگاه سوخت هم دارای یک کامپیوتر است که به عنوان سرور عمل می کند و
پمب ها را مدیریت می کند. هر پمب، حاوی یک کارت شبکه بیسیم است. در اتاقی
که کامپیوتر سرور وجود دارد نیز یک Access Point وجود دارد که به یک سوییچ متصل و سوییچ نیز به سرور محلی متصل است. به این
ترتیب پمب ها به کامپیوتر مرکزی جایگاه سوخت متصل می شوند و تبادل اطلاعات
می کنند. اگر آشنایی در یکی از جایگاه های سوخت دارید می توانید به اتاق
سرور بروید و تمامی این تشکیلات را ببینید. اگر هم آشنا ندارید می توانید
به یک جایگاه مراجعه کنید و بگویید کارت سوختتان گم شده است و می خواهید
بدانید مثلن دیروز در فلان ساعت آیا  از کارتم استفاده شده است یا نه! در
همین حین که به اتاق سرور رفتید و متصدی در حال چک کردن است می توانید
تشکیلات را دید بزنید! گفته باشم من خودم این کارو نکردم و هیچ گونه
مسئولیتی را در قبال این موضوع بر عهده نمیگیرم.

شبکه های پمب بنزین، بر خلاف شبکه های ATM بانک
ها،همیشه با سرور مرکزی در اتباط نیستند. در واقع یکی از افتخارات این
پروژه هم همین است. فعالیت به صورت آفلاین! قضیه از این قرار است که تمامی
کامپیوتر های تمامی جایگاه های سوخت، هر روز صبح به سرور مرکزی متصل می
شوند و اطلاعات خود را به روز می کنند. تصور کنید شما در ساعت 10 صبح به
یک جایگاه سوخت رفتید و می خواهید 20 لیتر بنزین بزنید. در کارت سوخت شما
از روز های قبل ثبت شده است که شما چند لیتر بنزین دارید. وقتی شما کارت
را وارد می کنید سرور محلی اطلاعات شما را دریافت می کند. مثلن اگر شما
300 لیتر بنزین داشته اید و حالا 20 لیتر از آن را مصرف کرده اید، در سرور
تمامی این اطلاعات ذخیره می شود. در کارت سوخت شما هم این اطلاعات ذخیره
می شود و 20 لیتر از حساب شما کم می شود.

حال در نظر بگیرید در ساعت 5 غروب هم تصمیم گرفته اید سری به یک جایگاه
سوخت دیگر بزنید و این بار 30 لیتر بنزین بزنید. این بار هم به صورتی که
قبلن اتفاق افتاد اطلاعات شما ثبت می شود با این تفاوت که این بار اطلاعات
شما در یک سرور محلی دیگر، ذخیره شده است. تا الان تمامی اتفاقات به صورت
آفلاین و بدون نیاز به یک سرور مرکزی اتفاق افتاد. تمامی اطلاعات در
کامپیوتر های محلی و همچنین کارت شما ذخیره شده اند.

اگر تا کنون ساعت 6 صبح به جایگاه های بنزین مراجعه کرده باشید حتمن
دیده اید که اجازه ی بنزین زدن به شما نمی دهند و می گویند اطلاعاتمان
دارد به روز می شود. و نکته ی اساسی قصه ما هم همین جاست! تمامی سرور های
محلی جایگاه های سوخت، راس ساعت 6 صبح (حالا جدیدن ساعتش تغییر کرده باشد
نمی دانم) به سرور تهران وصل می شوند و شروع به همسان سازی اطلاعات می
کنند. تمامی اطلاعات به سرور تهران منتقل می شود و بعد از پردازش، دوباره
اطلاعات مورد نیاز به کامپیوتر های محلی باز می گردد. مثلن چه مقدار از
سهمیه شما باقی مانده است و یا  اگر سهمیه جدیدی به شما تعلق بگیرد به این
صورت از سرور تهران به سرور های محلی منتقل و سپس به کارت شما نقل مکان می
کند.

قصه ی کارت سوختی که در دستان اکثر دوستان وجود دارد تقریبن همین بود.
جدا از مسائل فنی، آشنایی با نحوه ی کار این پروژه فکر کنم جذاب بوده
باشد. دست تمامی دست اندرکاران این پروژه درد نکنه.